Denk je er over na om toe te treden tot de katholieke kerk? Dit artikel legt je uit, hoe het gaat als iemand katholiek wilt worden. Wij hopen dat deze informatie nuttig voor je is! Wees welkom!
Het proces waardoor volwassenen worden opgenomen in de Rooms-Katholieke Kerk zijn de zogenaamde initiatieriten. Initiatie is een op weg gaan met God, het leren en ervaren wat geloof voor jou persoonlijk kan betekenen. Het is een proces waarin je uitleg zoekt en krijgt over het katholieke geloof, en vooral ook om ervaring op te doen met het geloof-van-alle-dag.
De initiatieriten zijn de handelingen en betekenisvolle rituelen en om toe te treden tot de RK Kerk. De initiatie is van oudsher verbonden aan drie sacramenten: het doopsel, het vormsel en de eerste H. Communie of Eucharistie.
In grote lijnen zijn er drie mogelijkheden:
Je bent helemaal niet gedoopt, maar je wil wel. Je hebt geen geloofsachtergrond.
Je bent wel gedoopt, maar in een andere christelijke gemeenschap. Je hebt geen katholieke catechese gehad en (meestal) geen vormsel ontvangen en de eerste H. Communie gedaan.
Je wilt volledig worden opgenomen in de RK Kerk, maar je praktiseert op dit moment je geloof bij een andere christelijke denominatie, of je hebt lange tijd niets met je geloofd gedaan.
Trapsgewijs
De katholieke initiatieriten volgen een bekeringsproces die geleidelijk en trapsgewijs is. De overgang van de ene trap naar een andere trap wordt door een liturgische viering gemarkeerd, die in aanwezigheid van de parochiegemeenschap wordt gehouden. Elk van de hierboven genoemde categorieën hebben verschillende ervaringen en behoeften. Dus varieert voor elk persoon ook de lengte van de voorbereidingstijd.
Niettemin zijn er bepaalde overeenkomsten tussen alle groepen en hun beleving en die kunnen als volgt worden onderverdeeld:
Nadenken over het geloof
Het precatechumenaat
Het catechumenaat
Sacramenten ontvangen
Mystagogie
Nadenken over het geloof
Voordat je ook maar besluit om katholiek te worden, loop je wellicht met vragen rond. Bijvoorbeeld: Wat is de zin van het bestaan? Waar doe ik het allemaal voor? Wat is geloven eigenlijk? Wie is nou die Jezus? Heeft Hij wel bestaan? Hoe kan ik God ervaren? Hoe zit het met het leed in de wereld?
Je bent op zoek naar informatie, je hebt misschien verkennende gesprekken met familie of vrienden, of misschien met mensen uit de kerk. Ook kun je bijvoorbeeld deelnemen aan een oriënterende geloofscursus (zoals bijvoorbeeld een katholieke Alpha-cursus, of Katholiek geloven… wat en hoe?, of andere lokale initiatieven). Het is aanbevelenswaard om er een keer een bijbel op na te slaan, of een gebedenboek ter hand te nemen.
Aldoende vorm je je een beeld van het katholieke geloof, zowel vanuit je hart, als vanuit je verstand.
Precatechumenaat
De eerste trap om katholiek te worden, is de periode van oriëntatie (of precatechumenaat). Tijdens deze periode geef je voor het eerst uiting van je verlangen om katholiek te worden. Met hulp van een parochiegemeenschap kun je onderzoeken, wat jouw relatie tot Christus kan zijn, en hoe je deze relatie door je opname in een rooms-katholieke gemeenschap kunt verrijken en verdiepen.
Het begin van deze periode wordt niet gemarkeerd door actieve deelname aan een liturgische viering in de kerk. Maar ongetwijfeld bezoek je wel een kerk, om te kijken hoe het er aan toe gaat. Deze nadere oriëntatieperiode kan enkele maanden, maar ook enkele jaren duren en eindigt wanneer je als ‘geloofskandidaat’ heeft besloten tot het overgaan tot een volgende stap. De parochiegemeenschap verwelkomt je graag, ook als je toch besluit van verdere catechese af te zien.
Het ‘precatechumenaat’ is al met al een periode van nadenken, bezinning en een zoeken naar jouw relatie met God, samen met een priester en/of andere mensen uit een parochie.
Catechumenaat
De tweede trap om katholiek te worden, is het catechumenaat, en voor de ongedoopte – die nu catechumenen worden genoemd – kan het niet minder dan een jaar duren.
Diegene die al gedoopt zijn maar nog geen verdere catechese hebben ontvangen, krijgen ook les van zo’n dezelfde periode. Les in de zin van: wat houdt dat nou allemaal in, katholiek zijn. Voor de gedoopte, die naar een volledige eenheid met de Rooms-katholieke Kerk streven (bijvoorbeeld mensen van andere christelijke kerken), kan deze periode veel korter zijn.
Het begin van deze trap kan worden gekenmerkt door de viering van de opname tot geloofsleerling, en de viering ter verwelkoming van de nieuwe geloofsleerlingen, hoewel dat in Nederland niet meer zo voorkomt.
Wel is het een periode van verdere catechese. Het is een meer systematische verdieping van het christelijke geloof rondom de belangrijkste peilers: het geloof kennen en belijden (het Credo), het geloof vieren (de sacramenten en de vieringen), het geloof bidden, en het geloof beleven (zoals de morele leer, onderscheid tussen goed en kwaad).
Dit gebeurt meestal aan de hand van de Katechismus van de Katholieke Kerk, of in een vergelijkbaar boekwerk (zoals Het geloofsboek van de Belgische Bisschoppen of het boekje Ik geloof van Kerk in Nood).
De catechese van deze periode is geworteld in de Schrift en de prediking. Deze periode eindigt met het uitspreken van de wens van jou om daadwerkelijk gedoopt te worden.
Sacramenten ontvangen
De kerk kent zeven sacramenten. Drie sacramenten worden wel de sacramenten van de christelijke initiatie genoemd, omdat je toetreedt tot de kerk. Deze drie sacramenten zijn het doopsel, het vormsel en de communie (Eucharistie).
Jongens en meisjes doen hun eerste H. Communie meestal rond hun zevende jaar. Daarna, meestal tussen elf/twaalf tot zestien jaar volgt het vormsel. Bij volwassen toetreders bestaat een andere volgorde. De drie sacramenten kunnen tegelijkertijd worden toegediend, maar – afhankelijk van een eerdere geloofsachtergrond – niet ieder sacrament kan opnieuw worden toegediend.
Ieder van de zeven rk sacramenten is een uitwendig teken van heil. Het doopsel maakt iemand tot lid van de kerk van de Heer: de toegangspoort tot het geloof. Door de Eucharistie of heilige communie neemt iedere katholiek deel aan het leven van onze Heer en krijg je geestelijke voeding voor je geloof.
Bij het vormsel wordt de gedoopte geheiligd door de gave van de heilige Geest.
Mystagogie
De volgende periode is de catechese na het doopsel ofwel mystagogie. Tijdens deze periode ervaar je als pas gedoopte of toegetreden katholiek wat dit betekent, bijvoorbeeld door deelname (samen met de gelovige gemeenschap) aan de H. Mis op zondag en/of door toereikende catechese in je parochie.
Deze periode duurt officieel de hele Paastijd en kan gevierd worden tot en met Pinksteren. Althans, als je tijdens de Paasnacht bent gedoopt. Maar mystagogie is eigenlijk ook een levenslang proces van ons allemaal, waarbij wij steeds betrokken moeten blijven en onszelf van dag tot dag opnieuw moeten onderzoeken of we christelijk leven of niet.
Het is belangrijk om op te merken dat het voor diegenen die tot de bovenvermelde derde groep behoren, niet altijd noodzakelijk is om aan het gehele proces deel te nemen. Vooral, als je al als belijdend christen in een andere kerkgenootschap was, kan het zijn dat je niet zo veel catechese meer nodig hebt. Na een korte periode van catechese kun je worden verwelkomd in de katholieke kerk. Het is dan niet noodzakelijk om het ‘volle’ programma van het catechumenaat mee te maken.
Ja, ik ben geïnteresseerd. Wat is mijn eerste stap?
Heb je al deze stappen doorgelezen? Neem contact op. De katholieke priester zal met jou de specifieke stappen welke voor jouw initiatieproces nodig zijn binnen de parochie bespreken. Vergeet niet, dat 1,2 miljard Rooms-Katholieke gelovigen met jou zijn tijdens uw ‘reis’. De beste wensen!
In geval van het doopsel en ander initiatiesacramenten voor kinderen in de basisschoolleeftijd kun je je het beste tot een priester van de dichtbijzijnde parochie wenden. Algemene informatie over de doop vind je op deze pagina’s.